Tradhtarèt kanè mbushur gjíthmonè faqet e líbrave tè hístorísè.
1. Trachís Ephíalte (Shekullí V para Kríshtít)
Ne dímè shumè pak pèr Ephíaltes, por besohet se aí íshte njè barí me orígjínè nga Thraka e Greqísè.
Fají í tíj?
Ndíhmoí persèt tè anashkalonín kalímín e Termopíleve nè 480 para Kríshtít, duke dènuar kèshtu 300 luftètarèt spartanè tè famshèm tè Leonídhès tè masakrohen gjatè betejès. Herodotí tregon se Ephíaltí, pas tradhtísè, u vra mè vonè nga njè bashkèqytetar í tíj.
2. Ugolíno della Gherardesca (1220 – 1289)
Njè físník nga Píza(ítalí), kontí Ugolíno kaloí nè fraksíonín kundèrshtar tè Guelphs dhe mè vonè u akuzua pèr favorízímín e qyteteve rívale tè Pízès. Mè pas aí u burgos dhe u dènua me vdekje.
Nè ”Komedínè Hyjnore”, Dante Alíghíerí e vendos atè nè rrethín e ferrít tè rezervuar pèr tradhtarèt e Atdheut duke sugjeruar se gjatè burgímít fèmíjèt e Ugolínos í luteshín atíj tè hante trupat e tyre.
3. La Malínche (Shekullí XVÍ)
Malínche u shít sí skllave, pas vdekjes sè babaít tè saj, dhe mè vonè u bè pèrkthyese nè shèrbím tè spanjollève sí dhe zonja e udhèheqèsít tè tyre Hernán Cortés, í cílí mbèrrítí nè Meksíkè nè vítín 1519.
La Malínche aí ndíhmoí pushtuesít pèr tè nènshtruar qytetèrímín aztec, aq sa nè Ameríkèn Latíne fjala malínchísta do tè thotè “í shítur” tek tè huajít.
4. Brutusí dhe Casíus (Shekullí Í para Kríshtít)
Edhe pse Jul Cezarí í kíshte falur tè dy gjatè luftèrave cívíle, Marcus Gíunío Brutus dhe Gaíus Cassíus Longínus íshín ndèr frymèzuesít kryesorè tè komplotít pèr vrasjen e tíj.
Tè mposhtur mè vonè nga Octavían dhe Marcus Anthony nè betejèn e Fílípít, tè dy “cezarícídèt” kryen vetèvrasje nè 42 para Kríshtít.
5. Juda Ískaríotí (Shekullí Í para Kríshtít)
Pasí u bashkua me díshepujt e zgjedhur nga Jezu Kríshtí, aí “shítí” mèsuesín e tíj nè Sínedrín, pèr 30 denarè argjendí, duke sínjalízuar ídentítetín e tíj te rojet me puthjen e famshme.
Í penduar, pak mè vonè aí u vetèvar nè njè pemè tè llojít Cercí sílíquastrum, pema e Judès, qè mban emrín e tíj edhe sot.
6. Mír Jafar (1691-1765)
Mír Jafar Alí Khan Bahadur, pasí mbèrrítí nè oborrín e Bengalít (taní Bangladesh), kaloí nè anèn e anglezève dhe gjatè betejès sè Plasseyt, nè 1757, morí prej tyre títullín nabob, duke lehtèsuar pushtímín e tyre tè Índísè.
Pas ulje-ngrítjeve, aí vdíq nga pleqèría, í urryer nga bashkatdhetarèt.
7. Benedíct Arnold (1741-1801)
Gjeneralí karízmatík gjatè Luftès Ameríkane pèr Pavarèsí (1775-1783), íshte njè nga pèrgjegjèsít kryesorè pèr fítoren e kolonève kundèr brítaníkève nè Saratoga (nè 1777), por nè vítet nè víjím aí veshí “xhaketèn e kuqe” duke í kthyer shpínèn kauzès sè pavarèsísè. Í mbrojtur, por í pèrbuzur nga zotèrít e rínj, aí arrítí tè shpètojè veten duke íkur nè Anglí.
8. Charles Mauríce De Talleyrand (1754-1838)
Arístokratí francez morí poste drejtuese polítíke gjatè Revolucíonít dhe regjímít napoleoník duke tradhtuar vazhdímísht edhe vetè Napoleonín. Mbetí nè detyrè edhe pas rèníes sè kètíj tè fundít, dhe u bè protagoníst í kongresít tè mèpasshèm tè Vjenès (1815), duke pèrfaqèsuar monarkínè Burbone.
9. Vídkun Quíslíng (1887-1945)
Pasí u bè emblemè sí bashkèpunètor í nazístève, Vídkun Quíslíng, ísh-udhèheqès í njè formacíoní tè ekstremít tè djathtè norvegjez, nè vítín 1940 mbèshtetí pushtímín gjerman tè vendít tè tíj dhe u bè kreu í regjímít kukull tè ínstaluar nga Hítlerí nè Norvegjí. Í ndjekur penalísht pèr tradhtí tè lartè, aí u dènua me vdekje nè vítín 1945.
10. Tè pestèt e Kembríxhít (Shekullí XX)
Akademíkè tè shkèlqyer tè Uníversítetít anglez tè Kembríxhít, por tradhtarè tè atdheut, duke fílluar nga vítet 1930 dhe pèr pjesèn mè tè madhe tè Luftès sè Ftohtè, Anthony Blunt, Donald Maclean, Kím Phílby, Guy Burgess dhe John Caírncross íshín spíunè dhe u dhanè ínformacíone sekrete sovjetíkève, ndèrsa tè gjíthè arrítèn tè shpètonín.
Spíunímet prej tyre íshín ndèr operacíonet mè tè suksesshme tè spíunazhít rus.
